مذاکرات آتش‌بس در بن‌بست؛ ایران به اسرائیل حمله می‌کند؟

اقتصاد آنلاین – محمد بیات: منطقه خاورمیانه در دو راهی «مرگ» یا «زندگی» قرار گرفته است. ترور اسماعیل هنیه در قلب تهران، مانند حمله به ساختمان کنسولی ایران در دمشق عبور تل‌آویو از خط قرمز اعلامی جمهوری اسلامی بود.

پیام خون‌خواهی نظام، نخستین پالس روشن برای گرفتن انتقام از تل‌آویو بود اما پیچیده‌بودن شرایط منطقه و همزمانی مذاکرات آتش‌بس با فرآیند پاسخ تلافی‌جویانه ایران-حزب الله سبب شد تا تحلیل‌گران، این وقایع را جدا از یکدیگر تحلیل نکنند.

به گزارش روزنامه «واشنگتن پست» مقامات عالی‌رتبه تهران و مقاومت اسلامی لبنان با آنکه برای پاسخ به اسرائیل مصمم هستند اما در شرایط فعلی قصد ندارند به عنوان مانعی بر سر راه مذاکرات صلح شناخته شوند. به عبارت دیگر پاسخ به ترور شهدای مقاومت با آنکه به احیای موازنه در برابر اسرائیل کمک می‌کند اما در مقایسه با برقراری آتش‌بس پایدار در غزه دستآوردی صرفا «تاکتیکی» محسوب می‌شود.

با این حال اخبار خوبی از دور جدید مذاکرات آتش‌بس به گوش نمی‌رسد و ظاهرا نتانیاهو قصد ندارد جنگ فرسایشی در غزه را تمام کند. برهمین اساس در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا ضمن بررسی آخرین وضعیت مذاکرات صلح، به واکاوی اهداف سفر آنتونی بلینکن به خاورمیانه بپردازیم. 

 
پافشاری اسرائیل بر خطوط قرمز غیر واقع بینانه

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در حالی برای دهمین بار راهی منطقه غرب آسیا می‌شود که به نظر می‌رسد به مانند نوبت‌های پیشین دستآورد خاصی در مذاکره با طرف اسرائیلی به دست نیاورده باشد. وی در جریان سفر به فلسطین اشغالی با اصحاق هرتصوگ، بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت دیدار و گفت‌وگو کرد اما پیشرفت خاصی در روند مذاکرات حاصل نشد.

برعکس به نظر می‌رسد نتانیاهو توانسته با استفاده از اهرم‌های مختلف، دولت بایدن را در وضعیت «حمایت اجباری» قرار داده و حماس به عنوان مقصر به نتیجه نرسیدن مذاکرات معرفی شود! حال وزیر خارجه آمریکا در حالی برای سفر به مصر آماده می‌شود که نه تنها نتوانسته نظر نخست وزیر رژیم را تغییر دهد بلکه وی نیز تبدیل به مهره‌ای در صفحه شطر رنج نتانیاهو برای ادامه جنگ در غزه شده است. 

 
چشم انداز کم‌سوی توافق آتش‌بس میان حماس و اسرائیل

 پس از مذاکرات دو روزه دوحه با آنکه اکثر رسانه‌های جریان اصلی از شروط غیرقابل قبول نتانیاهو برای جنبش حماس سخن می‌گفتند اما امروز آنتونی بلیکن و جو بایدن با اتخاذ مواضع نزدیک به‌ یکدیگر اعلام کردند اسرائیل بسته پیشنهادی واشنگتن را پذیرفته و این حماس است که توافق آتش‌بس را رد کرده است! باراک راوید خبرنگار «آکسیوس» در واکنش به این اظهارات گفت که مقامات اسرائیلی دچار سردرگمی شدند زیرا برخی از آنها معتقدند شدند که خطو قرمز غیرواقعی «بی بی» مانعی بر سر توافق است.

این ادعای مضحک در حالی از سوی مقامات آمریکایی مطرح می‌شود که نتانیاهو پس از ارائه طرح ابتکاری بایدن در اواخر ماه مه و تصویب آن در شورای امنیت تحت قطعنامه ۲۷۳۵، شروطی همچون «باقی ماندن نیروهای ارتش اسرائیل در نوار مرزی با مصر و محور فیلادلفیا»، «کنترل کریدور ارتباطی شمال- جنوب نتزاریم»، «حق وتو برای رد درخواست آزادی زندانیان فلسطینی و تبعید آنها به خارج از غزه» و «دریافت تضمین کتبی از بایدن برای به رسمیت شناختن حق اسرائیل برای بازگشت نظامی به غزه برای پاکسازی بقایای حماس» را در نشست رم از طریق داوید بارنع رئیس موساد مطرح کرده است. 
ظاهرا در جریان مذاکرات دوحه طرف آمریکایی با پذیرش ضمنی شروط نتانیاهو اقدام به تعدیل ظاهری آن‌ها کرده و زیاده‌خواهی‌های اسرائیل را به عنوان طرح بایدن و بازیگران میانجی در اختیار حماس قرار داده است! به عنوان مثال طرف آمریکایی به حماس اعلام کرده که کنترل خط مرزی با مصر به نیروهای تشکیلات خودگردان واگذار خواهد شد و تنها بخش کوچکی از نیروهای ارتش اسرائیل در محور فیلادلفیا مستقر خواهند شد. با آنکه در ظاهر شرط نتانیاهو تغییر کرده است اما اصل حضور نیروهای اسرائیلی در غزه هنوز پابرجا است. در چنین شرایطی که «میانجی» خود به نفع یکی از طرفین منازعه مذاکره می‌کند، جنبش حماس با انتشار بیانیه رسمی اعلام کرد که طرح پیشنهادی آمریکایی‌ها را که تکرار خواسته‌های غیرواقعی نتانیاهو است، نخواهد پذیرفت. 

 
عملیات استشهادی مقاومت در تل‌آویو پس از هشت سال

تنها ساعاتی پس از این بیانه دور جدید حملات علیه اسرائیل آغاز شد. شامگاه یکشنبه یکی از اعضای مقاومت فلسطین به همراه کوله پشتی مملو از مواد منفجره در جنوب تل‌آویو اقدام به عملیات استشهادی کرد که منجر به زخمی شدن یک صهیونیست شد. شین بت مدعی است که هدف اصلی مهاجم حمله به مرکز خرید یا یکی از کنیسه‌های پرجمعیت در منطقه بوده اما موفق به تکمیل زنجیره عملیات نشده است. پس از این عملیات جنبش مقاومت اسلامی فلسطین و جهاد اسلامی در بیانیه‌ای از عملیات مشترک در قلب سرزمین‌های اشغالی خبر دادند و تهدید کردند که اگر سیاست قتل عام غیرنظامیان و ترور اسرائیل متوقف نشود، حملات دیگری در راه است. در صبح روز دوشنبه مقاومت اسلامی لبنان به وسیله حمله پهپادی منطقه الجلیل در شمال فلسطین اشغالی را هدف قرار داد. پس از این حمله سایت‌های اسرائیلی از آغاز موج جدید مقاومت لبنان علیه اهداف نظامی- راهبردی در سرزمین‌های شمالی خبر دادند.
حال با حاکم شدن وضعیت «بن بست» در جریان مذاکرات حماس و اسرائیل به نظر می‌رسد بار دیگر احتمال پاسخ تلافی‌جویانه ایران و حزب الله علیه رژیم افزایش یافته است. در بیست روز اخیر مقامات اسرائیلی سعی کردند با ایجاد ائتلاف دفاعی با حضور کشورهای محافظه کار سنی و سنتکام سطح تنش‌ها در منطقه را افزایش دهند و بار دیگر پرونده «امنیتی سازی» ایران را به جریان بیندازند.

حال باید منتظر ماند و دید که بازیگران میانجی، بار دیگر برای کاهش شکاف‌ها و رسیدن به نقطه آتش‌بس تلاش خواهند کرد یا آنکه در شرایط کنونی اراده سیاسی مقامات اسرائیلی بر افزایش سطح تنش در خاورمیانه استوار شده است. داوید بارنع رئیس موساد در دیدار با مادر یکی از اسرای اسرائیلی اعلام کرده است که امکان رسیدن به توافق آتش‌بس در دولت نتانیاهو وجود ندارد!