نرخ ارز گمرکی چیست؟

ارز گمرکی یکی از مهم‌ترین عوامل در تجارت بین‌المللی است که تأثیر بسزایی بر هزینه‌ ها و روند واردات و صادرات کالاها دارد. این نرخ در واقع معیاری است که بر اساس آن، عوارض و مالیات‌ های مربوط به کالاهای وارداتی و صادراتی تعیین می‌ شود. ارز گمرکی معمولا بر اساس نرخ رسمی ارز کشور که توسط بانک مرکزی تعیین و اعلام می‌ شود، محاسبه می‌گردد. به عبارت دیگر، این نرخ بستگی به ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی دارد و بر اساس آن هزینه‌ های گمرکی برای کالاهای مختلف مشخص می‌شود.

در فرآیند تجارت بین‌المللی، نرخ ارز گمرکی اهمیت بسیاری دارد، چرا که محاسبه دقیق هزینه‌ های واردات و صادرات بدون در نظر گرفتن این نرخ، ممکن است به اشتباهات جدی منجر شود. برای افرادی که به تجارت بین‌المللی مشغول هستند، آگاهی از نرخ ارز گمرکی ضروری است زیرا این نرخ مستقیما بر حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده کالاهای وارداتی و صادراتی تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، هر فرد یا شرکتی که قصد واردات یا صادرات کالا را داشته باشد، باید از نرخ ارز گمرکی اطلاع دقیق داشته باشد تا بتواند هزینه‌ های مربوط به این عملیات را به درستی محاسبه کرده و برنامه‌ریزی اقتصادی مناسبی داشته باشد.

منظور از نرخ ارز گمرکی چیست؟

نرخ ارز گمرک، نرخی است که برای محاسبه عوارض و هزینه‌های مرتبط با واردات و صادرات کالاها در گمرک استفاده می‌شود. این نرخ برای محاسبه مالیات ارزش افزوده، عوارض شهرداری و دیگر هزینه‌ها در گزارش‌های فصلی براساس اطلاعات مندرج در برگ سبز گمرکی به کار می‌رود.

تفاوت اصلی بین نرخ ارز گمرک و نرخ ارز رایج کشور در این است که:

۱. نرخ ارز روزانه: این نرخ، نرخ خرید و فروش ارز در بازار است که توسط بانک‌ها و صرافی‌ها تعیین می‌شود. نوسانات آن تابع عرضه و تقاضا در بازار است و ممکن است در هر لحظه تغییر کند.

۲. نرخ ارز گمرک: این نرخ، برای تسعیر ارز در گمرک استفاده می‌شود و معمولاً تغییرات کمتری را تجربه می‌کند. تاثیر آن کمتر از نرخ ارز رایج است و تحت تاثیر عواملی همچون تورم قرار می‌گیرد.

نرخ ارز گمرک برای هر کالا یکسان نیست و براساس اطلاعات موجود در برگ سبز گمرکی محاسبه می‌شود. برگ سبز گمرکی، یکی از اسناد مهم برای ترخیص کالا از گمرک است و شامل اطلاعاتی همچون نام کالا، تعداد و نوع بسته‌ها، شماره قبض انبار و دیگر جزئیات مربوط به کالا می‌شود.

این نرخ ارز معمولاً برای محاسبه مالیات‌های ارزش افزوده، عوارض شهرداری و سایر هزینه‌های واردات و صادرات در گزارش‌های فصلی به کار می‌رود. عواملی که می‌توانند بر تغییرات نرخ ارز گمرک تاثیر بگذارند عبارتند از:

• تغییرات در نرخ ارز روزانه بانک مرکزی
• تغییرات در نرخ مالیات ارزش افزوده و عوارض شهرداری
• تغییرات در هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و سایر هزینه‌های مرتبط با واردات و صادرات
• تغییرات در نوع، مقدار و تعداد کالاهای وارداتی و صادراتی
• تغییرات در قیمت واحد کالاها و کیفیت آنها
• شرایط بازار و دیگر عوامل تاثیرگذار بر واردات و صادرات

نرخ ارز مبادله ای گمرک چگونه محاسبه می شود؟

یکی از سوالات مهمی که هر فرد قبل از ترخیص کالای وارداتی یا صادراتی باید به آن پاسخ دهد، این است که نرخ ارز مبادله‌ای گمرک چگونه محاسبه می‌شود. برای محاسبه این نرخ، ابتدا از نرخ ارز روزانه استفاده می‌شود. سپس این نرخ با توجه به نوع کالا و شرایط خاص واردات یا صادرات به‌روز رسانی می‌شود. پس از آن، مالیات ارزش افزوده، عوارض شهرداری و سایر هزینه‌های مربوط به واردات یا صادرات که توسط بانک مرکزی مشخص شده، به آن اضافه می‌گردد.

در نهایت، مجموع این هزینه‌ها به نرخ ارز مبادله‌ای گمرک تبدیل می‌شود. برای صادرات نیز، از نرخ فروش حواله در سامانه ETS به عنوان معیار برای تعیین ارزش گمرکی کالاها استفاده می‌شود.

به طور کلی، محاسبه نرخ ارز مبادله‌ای گمرک برای هر کالا به عواملی مانند نوع کالا، مقدار و تعداد آن، قیمت واحد کالا و سایر شرایط خاص آن کالا بستگی دارد. فرمول محاسبه نرخ ارز گمرک برای کالاهای وارداتی معمولاً به صورت زیر است:

نرخ ارز گمرک، سیستم EPL (Electronic Processing of Customs) را به‌کار می‌گیرد تا ترخیص کالاها از گمرک انجام شود. این نرخ به‌طور خودکار و بر اساس نرخ ارز روزانه بانک مرکزی به‌روز می‌شود. بنابراین، برای هر کالای وارداتی و صادراتی، نرخ ارز گمرک بر اساس ویژگی‌های آن کالا از جمله نوع، مقدار، تعداد و قیمت واحد محاسبه می‌شود.

مهم است بدانید که تغییرات در نرخ ارز خارجی می‌تواند بر نرخ ارز گمرک تاثیر بگذارد. زیرا نرخ ارز گمرک به نرخ ارز روزانه بانک مرکزی وابسته است و هر تغییر در نرخ ارز خارجی می‌تواند موجب تغییرات در نرخ ارز روزانه و در نتیجه تغییر در محاسبات نرخ ارز گمرک برای کالاهای وارداتی شود.

نرخ ارز گمرک در سامانه معاملات الکترونیکی

نرخ ارز گمرکی به‌طور مستقیم در سامانه معاملات الکترونیکی ETS به آدرس fxmarketrate.cbi.ir برای کاربران قابل مشاهده است. این نرخ به عنوان مبنای تعیین ارزش گمرکی برای کالاهای صادراتی و وارداتی استفاده می‌شود و بر اساس نرخ فروش حواله در این سامانه تعیین می‌گردد.

نرخ ارز گمرکی در سامانه ETS بر اساس نرخ روزانه بانک مرکزی و با توجه به نوع کالا و شرایط مربوط به واردات یا صادرات محاسبه می‌شود. برای مشاهده نرخ ارز گمرکی مورد نظر، ابتدا باید به سامانه رسمی معاملات الکترونیکی ارز کشور به نشانی fxmarketrate.cbi.ir وارد شوید و سپس با مراجعه به بخش تاریخ در قسمت بالای جدول، قیمت ارز گمرکی مدنظر خود را مشاهده کنید.