روند حاشیه سود خودروسازان چگونه صعودی شد؟!

به گزارش اکوایران، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو تا پایان نیمه اول ۱۴۰۳ کمتر از ۱٫۵ همت زیان ناخالص به جا گذاشتند که در مقایسه با شش ماهه اول سال قبل بیش از ۹۵ درصد کاهش داشته است. با این حال، مجموع زیان انباشته این سه خودروساز تا پایان شهریورماه سال جاری از ۲۰۸ همت عبور کرده است. دولت بابت همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در سال آینده بودجه ۱۰۴ همتی در نظر گرفته است که به عبارتی با پول این زیان انباشته می‌شود حقوق بازنشستگان را در سال بعد دو برابر افزایش داد.

صورت های مالی خودروسازها تا پایان نیمه اول سال جاری نشان می‌دهد که مجموع زیان خالص سه خودروساز بزرگ کشور، حدوداً ۲۲ هزار میلیارد تومان بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۹ درصد کاهش داشته‌ است. زیان خالص خودروساز‌ها در بازه زمانی سال ۹۱ تا ۹۶ نزدیک به یک همت بود ولی با تشدید تورم در سال‌های اخیر، سرعت حرکت این شرکت‌ها در جاده زیان‌دهی بیشتر شد.

برای درک بهتر عملکرد مالی ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو، سود و زیان خالص این سه شرکت را از سال ۹۱ نسبت به شاخص قیمت مصرف کننده شهریورماه ۱۴۰۳ مرکز آمار تعدیل کردیم که نشان می‌دهد در هفت سال گذشته ماشین تولید زیان خودروسازها حسابی مشغول کار بوده است. 

خودروسازهای ایرانی با شروع کار دولت یازدهم در نیمه سال ۹۲ از زیان‌دهی ابتدای دهه ۹۰ اندکی فاصله گرفتند و با امضای برجام در اواسط سال ۹۴ اوضاع سودآوری آن‌ها نسبت به شرایط تحریمی ابتدای دهه ۹۰ بهتر شد. با خروج ترامپ از برجام در اوایل سال ۹۷ و چند شوک قیمتی در بازار‌های دارایی، روند انباشت زیان شرکت‌های خودروساز آغاز شد. توی سال ۹۸ شورای رقابت برای کاهش زیان‌دهی خودروسازها قیمت‌گذاری فصلی را در دستور کار قرار داد که تأثیرش در عملکرد مالی نیمه دوم این سال نمایان شد.

برنامه ایران خودرو برای افزایش سرمایه/ نمادهای خودرویی جان می‌گیرد؟

تولید و عرضه خودروسازها در سال های ۹۹ و ۱۴۰۰ با همه‌گیری ویروس کرونا کاهش پیدا کرد. توی سال ۱۴۰۱ نیز به دلیل عدم افزایش قیمت کارخانه‌ای و جهش نرخ ارز در نیمه دوم سال با تشدید زیان‌دهی این سه خودروساز مواجه بودیم.

حاشیه سود خالص پارس خودرو نشان می‌دهد که در سال ۹۹ که دو سالی از خروج آمریکا از برجام می‌‌گذشت، این خودروساز با افت شدید حاشیه سود مواجه شد که دلیل این مسئله را نیز باید در خالی شدن سبد محصولاتی پارس خودرویی‌ها جست و جو کرد. این خودروساز پیش از بازگشت تحریم‌ها به مونتاژ محصولات رنو و برلیانس مشغول بود، اما تحریم سبب شد شرکای فرانسوی و چینی پارس خودرو از ایران خارج شوند. شرکت سایپا با توجه به مالکیتی که از پارس خودرو دارد؛ برای پر کردن سبد محصولاتی شرکت زیر‌مجموعه‌اش تولید خانواده کوییک را به پارس خودرویی‌ها واگذار کرد. این اقدام تا حدی زیان‌دهی پارس خودرویی‌ها ر کاهش داد.

تا اینجا بعضی از عوامل خارج از صنعت خودرو که باعث انباشت زیان در شرکت‌های خودروساز شدند را بررسی کردیم؛ اما خودروسازها در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ و نیمه اول امسال توانستند از سرعت زیان‌سازی اخیر خود کم کنند. حاشیه سود ناخالص این سه‌ خودروساز در سال ۱۴۰۱ یکی از ضعیف‌ترین شرایط سال‌های اخیر را داشته که به نظر می‌رسد به دلیل دوری ۱۵ ماهه خودروسازها از افزایش قیمت کارخانه‌ای بوده است.

با این حال، سال ۱۴۰۲ به کمک مجوز افزایش قیمت فروردین و اجبار خودروسازها به رعایت استانداردهای ۸۵‌گانه در شهریور ۱۴۰۲؛ حاشیه سود تولید محصولات خودرویی رو به بهبود رفت. در شش ماهه امسال نیز هدف‌گذاری خودروسازها برای عبور از خودرو‌های زیان‌سازی مثل پژو پارس، تکمیل شده و شاهد اصلاح سبد محصولاتی آن‌ها بودیم که روند حاشیه سود ناخالص شرکت های خودروساز را صعودی کرده است.