سیگنال های پزشکیان برای گران کردن بنزین | رئیس‌ جمهور دقیقا چه گفت؟

توجه عمومی به یک ویدیوی کوتاه از رئیس‌جمهور باعث بوجود آمدن بحث هایی در فضای کشور شده است. این ویدیو ۵۷ ثانیه‌ای به جلسه تودیع و معارفه وزیر اقتصاد مربوط می‌شود. با توجه به مدت زمان کوتاه این ویدیو، می‌توان دریافت که اظهارات رئیس‌جمهور درباره قیمت بنزین تنها بخشی کوچک از یک سخنرانی طولانی‌تر است. این اظهارات به وضوح به سیاست‌های اقتصادی نادرست در زمینه بنزین اشاره دارد و به نظر می‌رسد در ادامه سخنان دیگری مطرح شده که در آن‌ها نیز به سیاست‌های نادرست و کمبود تصمیم‌گیری در سایر حوزه‌ها پرداخته شده است. به عبارت دیگر، آنچه از سخنان رئیس‌جمهور در این ویدیو قابل برداشت است، این است که مسعود پزشکیان به انواع سیاست‌گذاری‌ها و کمبود تصمیم‌گیری‌ها که منجر به وضعیت کنونی اقتصادی شده، اشاره کرده و به سیاست‌گذاری نادرست و فقدان تصمیم‌گیری صحیح در زمینه قیمت‌گذاری بنزین نیز پرداخته است. اما مسعود پزشکیان دقیقاً درباره قیمت بنزین چه گفته است؟

سیاست بنزینی قابل دفاع نیست

پزشکیان در این ویدیوی ۵۷ ثانیه‌ای که به نظر می‌رسد از یک سخنرانی طولانی بُرش خورده است، می‌گوید: «هر انسان آگاه، هر انسان دانشمند و هر انسان دغدغه‌مندی، من تصور نمی‌کنم این نوع سیاست و این نوع نگاه را بپذیرد.» وی با بیان اینکه «هیچ منطقی وجود ندارد که ما بنزین را به قیمت دلار آزاد بخریم و به قیمت سوبسید دار بفروشیم» افزود: «حالا که بنزین را (به این قیمت) بدهیم، جای بحث است که (آیا واقعاً) ما باید این را بدهیم؟ علم اقتصاد، دانشمندان و تجربه بین‌المللی این حرف را از ما قبول می‌کنند؟» رئیس‌جمهور گفت: «اقتصاددانان و کارشناسان ما باید بلند شوند و نسبت به سیاست‌های نادرستی که اجرا می‌کنیم، اعتراض کنند. اما حالا کارشناسان و اقتصاددانان اعتراض نمی‌کنند…من (به عنوان دولت) پول گندم، پول دارو و پول نهاده و حقوق بازنشسته‌ ها را ندارم، اما بنزین دلار ۵۰ تومان را می‌فروشم ۱۰ تومان. کدام منطقی این را از ما قبول می‌کند که ما داریم این کار را می‌کنیم؟»

تا این جای کار یک مسأله را باید در نظر گرفت. آنچه به عنوان «اعتراض رئیس‌جمهور به قیمت بنزین» در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، صرفاً یک برش بسیار کوتاه از یک سخنرانی بلند بوده است. نکته دوم هم این است که رئیس‌جمهور از سازکار قیمت گذاری یا منطق اقتصادی قیمت بنزین انتقاد می‌کند. این انتقاد، واقعیتی است که همه کارشناسان و حتی خود مصرف کنندگان بنزین هم به آن اذعان دارند. با این مقدمه باید به نکته سوم اشاره کرد. صحبت انتقادی رئیس‌جمهور درباره یک سیاست غلط اقتصادی، به معنای تصمیم گرفتن در آن زمینه نیست. به عبارت دقیق‌تر، پزشکیان از نحوه قیمت گذاری بنزین انتقاد کرده است و این انتقاد به این معنی نیست که دولت چهاردهم یا شخص رئیس‌جمهور در این باره تصمیمی اتخاذ کرده است.

رضایت مردم، مبنای تصمیم‌گیری درباره بنزین

به رغم این توضیحات، همان‌طور که پزشکیان گفت، همگان قبول دارند که قیمت بنزین یک مسأله مهم اقتصادی در کشور است. اکنون سؤال این است که دولت چهاردهم با این مسأله چطور برخورد خواهد کرد و چگونه تصمیم خواهد گرفت؟ در بحبوحه انتخابات، ادعاهای بسیاری درباره افزایش قیمت بنزین در صورت پیروزی پزشکیان مطرح شد. وی در اولین مناظره دور دوم انتخابات، با اشاره به این شایعات، خطاب به مردم تأکید کرد: «مردم بدانند ما بدون رضایت مردم هیچ کاری نخواهیم کرد.» پزشکیان در میزگرد سیاسی دوران تبلیغات انتخابات هم، اظهارکرد: «هر حرکتی که قرار است در جهت اصلاح قیمت بنزین و رفع هر ناترازی انجام شود، در ابتدا باید مردم را توجیه و برای آن آماده کرد و در آنها این پذیرش را به وجود آورد که این مداخله منجر به درمان خواهد شد؛ اینکه بدون مشارکت و نظر مردم یک‌شبه تصمیم گرفته شود و آن فاجعه پیش بیاید، علمی و قابل قبول نیست.» آن اظهارات انتخاباتی، با اظهارات جدید رئیس‌جمهور مغایرتی ندارد و هر دو در یک راستاست. پزشکیان در دوران انتخابات نیز بر اصلاح روش‌ها، سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها با استفاده از نظرات کارشناسان تأکید کرده بود. این رویه‌ای است که در نهایت باید در حوزه بنزین نیز اتخاذ شود.

اما مسأله این است که این سیاست ناگزیر، یعنی اصلاح قیمت بنزین، هم با نظر کارشناسان و هم با جلب همراهی و همنظری مردم اتفاق خواهد افتاد. در دولت چهاردهم از شوک درمانی و غافلگیر کردن مردم در هیچ بخش خبری نخواهد بود و اگر در آینده، برای اصلاح هر نقص ساختاری، مانند قیمت بنزین، تصمیمی گرفته و مطابق آن گامی برداشته شود، این گام قطعاً با همراهی مردم خواهد بود.