قطعی برق قطعی شد | زمستان سخت در انتظار مردم ایران

عدم مدیریت انرژی و ناتوانی در تأمین گازوئیل کافی برای نیروگاه‌ها می‌تواند به کاهش ظرفیت تولید برق منجر شود. این کاهش در فصول سرد سال که نیاز به برق و گاز افزایش می‌یابد، احتمال قطعی‌های مکرر برق را به‌ویژه در مناطق پرجمعیت یا صنعتی افزایش می‌دهد. خاموشی‌های ناشی از کمبود برق نه‌تنها بر زندگی روزمره مردم، مانند گرمایش و روشنایی منازل، تأثیر مستقیم می‌گذارد بلکه عملکرد تجهیزات خانگی و تأمین آب گرم نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.

در بخش صنایع و تولید نیز، کمبود سوخت گازوئیل باعث کاهش فعالیت‌های صنعتی و تولیدی خواهد شد، چرا که بسیاری از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی به برق پایدار نیاز دارند. اختلال در روند تولیدات صنعتی می‌تواند کاهش عرضه محصولات و خدمات را در پی داشته باشد و به افزایش قیمت‌ها در بازار منجر شود. این وضعیت بر زنجیره تأمین مواد غذایی، مصالح ساختمانی، محصولات دارویی و سایر نیازهای اساسی تأثیر گذاشته و دسترسی مردم به کالاهای ضروری را دشوارتر خواهد کرد.

در نهایت، بخش خدمات نیز از پیامدهای کمبود گازوئیل در نیروگاه‌ها آسیب خواهد دید. اختلالات در زیرساخت‌های ارتباطی، از جمله اینترنت و شبکه‌های تلفنی، که نیاز به برق پایدار دارند، می‌تواند کیفیت خدمات پزشکی، حمل‌ونقل، آموزش و سایر حوزه‌های عمومی را کاهش دهد. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، مدارس و دانشگاه‌ها و حتی سیستم حمل‌ونقل عمومی در صورت قطع مکرر برق، با مشکلات جدی روبه‌رو خواهند شد و این مساله بر رفاه و سلامت عمومی اثرات ناگواری خواهد گذاشت.

به رغم هشدارها از شهریور؛ کشور ۱۰ روز تا بحران خاموشی فاصله دارد

از شهریورماه سال جاری درخواست‌ها و هشدارهای متعددی به وزارت نفت برای تامین گازوئیل مطرح شده است تا از قطعی‌های برق در فصل سرد پیشگیری شود. اما در روزهای ابتدایی آبان ماه ۱۴۰۳، نه تنها گازوئیل مورد نیاز تامین نشده است، بلکه وضعیت به شرایط هشدار قرمز رسیده است. اگر این روند ادامه یابد، تنها در عرض ۱۰ روز آینده ممکن است کشور در بحران بزرگی فرو رود.

نوید فهیم‌زاده، کارشناس انرژی، در این باره به خبرنگار رکنا توضیح داد: “برای جلوگیری از قطعی‌های احتمالی برق در زمستان، از شهریورماه بارها به وزارت نفت هشدار داده شد که تدابیر لازم برای تامین سوخت نیروگاهی را بیندیشد، اما همچنان شواهدی از اقدامات جدی در این زمینه دیده نمی‌شود. مساله این است که آیا مسئولان حوزه انرژی واقعا عمق این بحران را درک کرده‌اند؟ رسانه‌ها و کارشناسان از اواسط شهریور به شکل گسترده‌ای در مورد کاهش ذخایر سوخت نیروگاهی و پیامدهای آن هشدار داده‌اند، اما به نظر می‌رسد این گزارش‌ها هنوز واکنشی جدی از سوی مسئولان برنیانگیخته است.”

وی افزود: “بر اساس آخرین اطلاعات، میزان ذخایر سوخت نیروگاهی که در ماه‌های گذشته حدود ۱۶۰۰ میلیون مترمکعب بوده، به ۱۲۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است. اگر این میزان به زیر ۱۰۰۰ میلیون مترمکعب برسد، قطعی برق ابتدا در بخش‌های صنعتی و سپس در بخش خانگی آغاز خواهد شد. همچنین، چنانچه این مقدار به زیر ۶۰۰ میلیون مترمکعب برسد، خاموشی‌های خانگی به صورت برنامه‌ریزی‌شده و گسترده اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.”

فهیم‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: “در هفته گذشته، به‌طور میانگین روزانه حدود ۶۰ میلیون مترمکعب از ذخایر سوخت نیروگاهی کاهش یافته است. اگر این روند ادامه یابد و اقدامی فوری صورت نگیرد، احتمالاً تا ۱۰ روز آینده با شرایط بحرانی مواجه خواهیم شد. با این‌که آمارها بسیار نگران‌کننده هستند، همچنان از سوی وزارت نفت اقدام جدی‌ای برای تامین یا افزایش تولید گازوئیل مشاهده نمی‌شود. این پرسش اساسی مطرح است که آیا امکانات و زیرساخت‌های لازم برای افزایش تولید و تامین سوخت نیروگاهی وجود ندارد؟ چرا مسئولان در این خصوص سکوت کرده‌اند و اطلاع‌رسانی مناسبی انجام نمی‌دهند؟”

وی همچنین به کاهش تامین گاز در سال جاری اشاره کرد و گفت: “هرچند میزان گاز تامین‌شده در سال جاری حدود ۷ تا ۸ درصد کاهش یافته است، تامین گازوئیل افزایش اندکی داشته، اما به دلیل مصرف بیش از حد از ذخایر، همچنان با کاهش مداوم موجودی مواجه هستیم. به‌نظر می‌رسد هماهنگی جدی و موثری میان دستگاه‌های اجرایی برای مدیریت این بحران وجود ندارد و شاید حتی وزارت نفت نیز در بخش پالایش و تامین گازوئیل با محدودیت‌هایی مواجه باشد.”

فهیم‌زاده همچنین درباره احتمال اتخاذ تصمیمات غیرمنتظره، نظیر آماده‌سازی افکار عمومی برای افزایش قیمت سوخت با افزایش تنش‌ها در تامین انرژی گفت: “به نظر نمی‌رسد چنین برنامه‌ای در دستور کار باشد، زیرا این تصمیم می‌تواند نادرست‌ترین راهکار باشد و تنش‌های اجتماعی را به شدت افزایش دهد. در همین حال، سخنگوی صنعت برق نیز اعلام کرده است که تنها حدود ۴۰ درصد از ظرفیت ذخایر سوخت نیروگاهی پر است و لازم است این ذخایر با سرعت بیشتری افزایش یابد.”

فهیم‌زاده با تاکید مجدد بر این شرایط هشداردهنده افزود: “ادامه روند فعلی می‌تواند منجر به آغاز قطعی‌های برق از هفته‌های پایانی آبان و اوایل آذر شود. این قطعی‌ها ممکن است به نارضایتی‌های اجتماعی و پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای منجر شود.”

در پایان، این پرسش مطرح است که وزارت نفت و دیگر نهادهای مرتبط تا چه زمانی قصد دارند در این خصوص تردید و تعلل کنند؟ چرا تاکنون راهکارهای عملی و پایدار برای جلوگیری از این بحران در پیش گرفته نشده است؟ آیا دستگاه‌های مسئول به ضرورت و اهمیت تامین نیازهای سوختی در شرایط کنونی واقف هستند؟