زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوانزا را از دست ندهید | تا کی فرصت باقی است؟

مینو محرز اظهار داشت: اواخر شهریور بهترین زمان برای دریافت واکسن آنفلوانزا است و همه افراد می‌توانند برای تزریق آن اقدام کنند.

وی افزود: واکسن آنفلوانزا معمولاً از تخم‌مرغ تهیه می‌شود، بنابراین افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند، ممکن است به این واکسن نیز حساسیت نشان دهند.

این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه داد: متأسفانه تعداد افرادی که به واکسن‌ها اعتقادی ندارند در حال افزایش است و این نگرش می‌تواند به فرد، خانواده‌اش و جامعه آسیب برساند.

بیماری آنفولانزا به معنی عفونت بینی، گلو و ریه است که همگی بخشی از دستگاه‌ی تنفس محسوب می‌شوند. این بیماری توسط یک ویروس ایجاد می‌شود و در اکثر افراد خودبه‌خود بهبود می‌یابد، اما برای بعضی از مردم عوارض جدی ایجاد می‌کند، از جمله کودکان خردسال به‌ویژه کودکان زیر یک سال، زنان باردار، سالمندان بالای ۶۵ سال و افراد مبتلا به بیماری‌های خاص. اگرچه دریافت واکسن آنفولانزا ۱۰۰ درصد موثر نیست، اما بهترین راه برای جلوگیری از عوارض آن به شمار می‌رود.

واکسن آنفولانزا معمولا به بازو تزریق می‌شود، اما در بعضی از کشورها ممکن است به‌شکل اسپری بینی هم در دسترس باشد. این واکسن می‌تواند در برابر سه یا چهار نوع ویروس مختلف که انتظار می‌رود شما را در طول سال آینده بیمار کنند، مصنوعیت ایجاد ‌کند. در این مقاله به چند سوال رایج درباره‌ی تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان و بزرگسالان پاسخ می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

۱. بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا

شما باید قبل از شروع فصل آنفولانزا، ترجیحا از اواخر شهریور تا اوایل آبان، برای تزریق واکسن اقدام کنید. با این حال، حتی اگر بعد از این تاریخ هم واکسینه شوید، هنوز می‌توانید از خود در برابر شیوع بیماری محافظت کنید. به یاد داشته باشید که پس از تزریق واکسن آنفولانزا تقریبا ۲ هفته طول می‌کشد تا ایمنی ایجاد شود.

۲. چرا هر سال باید واکسن آنفولانزا بزنید؟

از آنجا که ویروس‌‌های آنفولانزا به‌سرعت تغییر می‌کنند، واکسن سال گذشته ممکن است از شما در برابر ویروس‌های سال جاری محافظت نکند. به همین دلیل، هر سال واکسن‌ جدید تولید می‌شود تا با ویروس‌هایی که به‌سرعت در حال تغییر هستند تطابق داشته باشد.

از سوی دیگر وقتی واکسینه می‌شوید، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی می‌سازد تا از شما در برابر ویروس‌های بیماری محافظت کند. اما سطح آنتی‌بادی ممکن است در طول زمان کاهش یابد. این موضوع هم باعث می‌شود هر سال به واکسن جدید نیاز داشته باشید.

۳. تزریق واکسن آنفولانزا به چه کسانی توصیه می‌شود؟

متخصصان واکسیناسیون سالانه‌ی آنفولانزا را به همه‌ی افراد بالای ۶ ماه توصیه می‌کنند. این واکسن ۱۰۰ درصد نمی‌تواند جلوی ابتلا به بیماری را بگیرد، اما احتمال بروز عوارض شدید ناشی از عفونت را کاهش می‌دهد. این موضوع به‌ویژه برای کسانی مهم است که به‌شدت در معرض خطر ابتلا به عوارض آنفولانزا هستند. گروه‌های پرخطر عبارت‌اند از:

• بزرگسالان بالای ۶۵ سال
• افرادی که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند یا در بیمارستان هستند
• کودکان خردسال به‌ویژه کودکان ۶ تا ۱۲ ماهه
• زنانی که قصد بارداری دارند، باردار هستند یا به‌تازگی زایمان کرده‌اند

سایر گروه‌هایی که از تزریق واکسن آنفولانزا سود می‌برند شامل افراد زیر می‌شوند:

• کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
• افراد با شاخص توده‌ی بدنی (BMI) بالاتر از ۴۰
• بیماران مبتلا به اختلالات سیستم عصبی که نحوه‌ی پردازش اطلاعات توسط مغز را تغییر می‌دهند
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم، بیماری قلبی، بیماری کلیوی، بیماری کبدی و دیابت
• کسانی که در گذشته سکته‌ی مغزی کرده‌اند
• افراد زیر ۲۰ سال که مدت زمان زیادی است آسپرین دریافت می‌کنند

کودکان ۶ ماهه تا هشت ساله که برای اولین بار واکسینه می‌شوند ممکن است به ۲ دوز واکسن آنفولانزا نیاز داشته باشند که باید حداقل به فاصله‌ی چهار هفته از یکدیگر تزریق شوند. پس از آن، آن‌ها می‌توانند واکسن را به‌طور سالانه دریافت کنند. بهتر است در مورد این موضوع با پزشک فرزندتان مشورت کنید.

۴. چه کسانی نباید واکسن بزنند؟

دریافت واکسن آنفولانزا به افراد زیر توصیه نمی‌شود:

• کودکان زیر ۶ ماه
• کسانی که به این واکسن یا هر یک از مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن آلرژی شدید دارند

اگر در گذشته به واکسن آنفولانزا واکنش شدید نشان داده‌اید، در مورد آن با پزشک صحبت کنید. چرا که ممکن است بعضی از واکنش‌ها به واکسن مربوط نباشند. در موارد زیر هم مشورت با پزشک ضروری است:

• آلرژی به تخم‌مرغ
• سابقه‌ی ابتلا به سندرم گیلن باره (Guillain-Barre)
• احساس ناخوشی برای مثال ابتلا به تب

واکسن آنفولانزا در بعضی از کشورها به‌شکل اسپری بینی ارائه می‌شود. دریافت این واکسن برای افراد ۲ تا ۴۹ ساله تایید شده است، اما افراد زیرا نباید از آن استفاده کنند:

• کسانی که در گذشته واکنش آلرژیک شدید به واکسن آنفولانزا داشته‌اند
• زنان باردار
• کودکان و نوجوانان زیر ۱۷ سال که آسپرین یا داروهای حاوی سالیسیلات مصرف می‌کنند
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف و کسانی که در تماس نزدیک با این افراد هستند
• کودکان ۲ تا چهار ساله که در ۱۲ ماه‌ی گذشته به آسم یا خس‌خس سینه مبتلا بوده‌اند
• کسانی که اخیرا برای درمان آنفولانزا داروهای ضدویروس دریافت کرده‌اند
• افرادی که به نشت مایع مغزی-نخاعی مبتلا هستند یا احتمال بروز این مشکل در آن‌ها وجود دارد

۵. تاثیر واکسن آنفولانزا چقدر است؟

تزریق واکسن موثرترین راه برای پیشگیری از آنفولانزا است. تحقیقات نشان می‌دهد که واکسن می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهد. حتی زمانی که واکسن به‌طور کامل از آنفولانزا جلوگیری نمی‌کند، از شدت بیماری می‌کاهد و احتمال بروز عوارض جدی یا نیاز به بستری شدن در بیمارستان را کاهش می‌دهد.

میزان اثربخشی واکسن بین افراد مختلف متفاوت است و به عوامل زیادی از جمله سن و وضعیت سلامتی شما بستگی دارد. معمولا واکسن برای افراد زیر ۶۵ سال موثرتر است، اما افراد سالمند و کسانی که به بیماری‌های خاصی مبتلا هستند ممکن است پس از تزریق آن از ایمنی کمتری برخوردار شوند.

۶. عوارض واکسن آنفولانزا چیست؟

شما هرگز از طریق واکسن به آنفولانزا مبتلا نمی‌شوید، اما ممکن است بعد از تزریق آن به‌دلایل زیر علائمی شبیه‌ی سرماخوردگی را تجربه کنید:

• واکنش به واکسن: بعضی از افراد پس از دریافت واکسن آنفولانزا به‌مدت یک یا ۲ روز دچار درد عضلانی و تب می‌شوند. این علائم ممکن است از عوارض جانبی تولید آنتی‌بادی‌ها در بدن باشند.
• شروع تدریجی اثرات واکسن: حدود ۲ هفته طول می‌کشد تا تاثیر واکسن آنفولانزا کامل شود. اگر در طول این دوره در معرض ویروس آنفولانزا قرار بگیرید، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید.
• مطابقت نداشتن واکسن با ویروس‌های آنفولانزا: در بعضی از سال‌ها، ویروس‌های آنفلوانزای مورد استفاده برای تولید واکسن با ویروس‌هایی که در فصل آنفولانزا پخش می‌شوند، مطابقت ندارند. اگر این اتفاق بیفتد، اثربخشی واکسن کاهش می‌یابد اما ممکن است هنوز هم بتواند تا حد زیادی از شما در برابر بیماری محافظت کند.
• ابتلا به سایر بیماری‌ها: بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرماخوردگی علائمی شبیه‌ی آنفولانزا دارند. بنابراین ممکن است فکر کنید که به آنفولانزا مبتلا شده‌اید، در حالی که واقعا این‌طور نیست.

اگر علائم زیر را پس از تزریق واکسن مشاهده کردید، با اورژانس (تلفن ۱۱۵) تماس بگیرید. چون ممکن است این علائم نشانه‌ی یک واکنش شدید باشند:

• تب شدید
• گرفتگی صدا
• ضعف
• رنگ‌پریدگی
• سرگیجه
• افزایش ضربان قلب
• مشکل در تنفس
• کهیر
• تورم در اطراف لب‌ها یا چشم‌‌ها
• تغییرات رفتاری

۷. آیا می‌توان خطر ابتلا به آنفولانزا را بدون تزریق واکسن کاهش داد؟

همان‌طور که گفتیم، تزریق واکسن آنفولانزا بهترین کاری است که می‌توانید برای پیشگیری از بیماری انجام دهید. با این حال، اقدامات زیر به شما کمک می‌کنند که در برابر آنفولانزا و سایر بیماری‌های ویروسی از جمله کووید-۱۹ (کرونا) از مصونیت بیشتری برخوردار شوید:

• دست‌هایتان را بشویید؛ دست‌های خود را مرتب و به‌طور کامل با آب و صابون یا مایع دستشویی حداقل به‌مدت ۲۰ ثانیه بشویید. اگر آب و صابون در دسترس نیست، از یک ضدعفونی‌کننده‌ی الکلی برای تمیز کردن آن‌ها استفاده کنید.
• دست‌های خود را از صورت‌تان دور نگه دارید؛ از تماس دست‌‌ها با چشم، بینی یا دهان خود خودداری کنید.
• در صورت امکان از حضور در مکان‌های شلوغ بپرهیزید؛ آنفولانزا به‌راحتی در مکان‌هایی که افراد جمع می‌شوند، سرایت می‌کند. هنگامی که آنفولانزا یا کووید-۱۹ در محل زندگی شما در حال گسترش است، از ازدحام جمعیت خودداری کنید.
• صورت‌تان را هنگام سرفه و عطسه بپوشانید؛ از یک دستمال تمیز برای پوشاندن صورت خود استفاده کنید یا داخل آرنج‌تان عطسه و سرفه کنید. سپس دست‌های خود را بشویید.
• سطوحی که معمولا لمس می‌کنید، مانند کلید برق و دستگیره‌ی در را به‌طور مرتب تمیز و ضدعفونی کنید؛ این کار می‌تواند به جلوگیری از گسترش عفونت کمک کند.
• به عادت‌های بهداشتی صحیح پایبند باشید؛ به‌طور منظم ورزش کنید، به اندازه‌ی کافی بخوابید، مایعات فراوان بنوشید، رژیم غذایی سالم داشته باشید و استرس خود را کنترل کنید.

در صورت امکان از تماس نزدیک با افراد بیمار خودداری کنید. همچنین اگر به آنفولانزا مبتلا شدید، در خانه بمانید تا بیماری را به دیگران منتقل نکنید. تقریبا ۲۴ ساعت پس از فروکش کردن تب می‌توانید از منزل خارج شوید.

کلام پایانی

آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که در بعضی از افراد علائم خفیف ایجاد می‌کند، اما در گروهی از مردم می‌تواند به بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ منجر شود. دریافت واکسن آنفولانزا خطر ابتلا به این بیماری و عوارض آن را کاهش می‌دهد. رعایت بهداشتی شخصی هم در پیشگیری از ابتلا به این بیماری یا گسترش آن نقش مهمی دارد.