وقتی خودروهای برقی چین خودشان را هم می‌ترسانند

به گزارش اکوایران، توانایی چین در تولید ارزان خودروهای برقی باعث نگرانی در کشورهایی شده که خودروسازان بزرگی دارند؛ به‌طوری‌که دولت‌ها در حال بررسی یارانه‌های چین به این صنعت و اعمال موانع تجاری هستند. اما اکنون، این خود دولت چین است که بابت ارزانی خودروهای برقی تولیدکنندگانش نگران شده است. رقابت برای کاهش قیمت نشانی از توقف ندارد و این صنعت به نمادی از مشکلات بزرگ‌تری تبدیل شده که اقتصاد چین با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند.

به نوشته اکونومیست، در ۲۳ مه، زمانی که بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ خودروی برقی چین، بی‌وای‌دی، قیمت ۲۲ مدل برقی و هیبریدی خود را به‌شدت کاهش داد، موجی از شوک به راه افتاد. اکنون قیمت آغازین ارزان‌ترین مدل آن، سی‌گال (مرغ دریایی)، فقط ۵۵،۸۰۰ یوان (۷،۷۰۰ دلار) رسیده است. این کاهش قیمت تنها دو سال پس از رونمایی اولیۀ همین مدل با قیمتی در آن زمان بسیار پایین ۷۳،۸۰۰ یوان رخ داد.

این اقدام تازه باعث شد مقامات رسمی نگران شوند که در بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان قیمت‌ها تا چه اندازه می‌توانند کاهش یابند. در ۳۱ مه، وزارت صنایع چین به خبرگزاری دولتی شینهوا گفت که «در جنگ قیمت‌ها، هیچ برنده‌ای وجود ندارد، چه برسد به آینده‌ای برای آن». این وزارتخانه وعده داد که رقابت بی‌رحمانه را مهار خواهد کرد، چرا که این رقابت به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه آسیب زده و می‌تواند موجب بروز مشکلات ایمنی شود. در ۱ ژوئن، پیپلز دیلی، روزنامۀ رسمی حزب کمونیست چین، هشدار داد که ممکن است محصولات ارزان و بی‌کیفیت به اعتبار کالاهای «ساخت چین» لطمه بزنند.

این واکنش زمانی رخ می‌دهد که رهبران چین در حال برخورد با رقابت‌های ناسالم و بی‌ثمر میان شرکت‌ها و دولت‌های محلی هستند، رقابت‌هایی که منجر به مازاد تولید و کاهش سود شده‌اند. این اقدامات بخشی از تلاش گسترده‌تری برای بازتنظیم اقتصاد چین است. رابین شینگ، اقتصاددان ارشد چین در بانک مورگان استنلی، در یادداشتی نوشت: «تحولات اخیر نشان می‌دهد که مدل قدیمیِ عرضه‌محور همچنان پابرجاست.» 

پس از کاهش قیمت‌ها و موضع‌گیری‌های رسمی، در میان نگرانی‌هایی دربارۀ ناپایداری جنگ قیمت‌ها، ارزش سهام بی‌وای‌دی کاهش یافت. اما سایر خودروسازان نیز برای حفظ سهم بازار، قیمت‌های خود را کاهش دادند. وی جیانجون، رئیس شرکت خودروسازی گریت‌وال موتور، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها، صنعت خودروسازی را ناسالم خواند و به فروپاشی بازار مسکن به‌عنوان یک هشدار اشاره کرد. او در اشاره‌ای به بدهکارترین شرکت توسعه مسکن جهان، به رسانه مالی سینا فایننس گفت: «اکنون، اورگراند صنعت خودروسازی هم وجود دارد، فقط هنوز منفجر نشده است»، یکی از مدیران بی‌وای‌دی اظهارات آقای وی را «هشدار دهنده» خواند.

بنا به گزارش مؤسسه پژوهشی جاتو داینمیکس، این واقعیت که چین ۱۱۵ برند خودرو برقی دارد، وضعیت را بدتر می‌کند. تنها چند شرکت از جمله بی‌وای‌دی سودآورند و انتظار می‌رود در بلندمدت باقی بمانند. جنگ‌های قیمتی بی‌رحمانه مشکلی رایج در صنایع مختلف چین است. تا پایان سه‌ماهۀ سوم سال گذشته، نزدیک به ۲۵ درصد از شرکت‌های بورسی چین زیان‌ده بودند، بیش از دو برابر نسبت پنج سال پیش.

وحشت در دیترویت

فرایند تثبیت زمان‌بر و دردناک خواهد بود. بی‌وای‌دی به‌دلیل مقیاس عظیم و یکپارچگی عمودی‌اش موقعیت مناسبی دارد. این شرکت بر همه چیز کنترل دارد؛ از حق استخراج مواد معدنی مورد نیازش برای تولید باتری تا کشتی‌های باری برای صادرات خودروها. در نوامبر سال گذشته، زمانی که بی‌وای‌دی از تأمین‌کنندگان خواست قیمت‌ها را ۱۰ درصد کاهش دهند، نگرانی‌ها درباره شدت‌گرفتن رقابت بیشتر شد. اکنون ممکن است فشار بیشتری بر تأمین‌کنندگان وارد شود. این وضعیت می‌تواند به اخراج نیروها و کاهش درآمد کارگران خودرو منجر شود، آن هم در زمانی که دولت چین نیاز به تقویت تقاضای ضعیف داخلی را برجسته کرده تا با شوک ناشی از جنگ تجاری با آمریکا مقابله کند.

بازاری که در داخل چین روز به روز دشوارتر می‌شود، به صادرات خودروی چین دامن خواهد زد. خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد که بی‌وای‌دی قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ بیش از نیمی از خودروهایش را در خارج از کشور، به‌ویژه در آمریکای لاتین و اروپا، به فروش برساند. این جهشی بزرگ خواهد بود. سال گذشته حدود ۹۰ درصد از فروش چهارمیلیون‌وسیصدهزار دستگاه این شرکت در چین انجام شد. اما قیمت بالاتری که خودروهای برقی در خارج دارند، می‌تواند حاشیه سود رو به کاهش در چین را جبران کند. و با وجود موانع تجاری شدیدتر، بی‌وای‌دی در حال پیشروی است. به گفتۀ جاتو داینمیکس، در ماه آوریل، با وجود افزایش تعرفه‌های اتحادیه اروپا بر خودروهای برقی چینی، برای نخستین بار بی‌وای‌دی در اروپا بیشتر از تسلا، رقیب آمریکایی‌اش، فروش داشت.

گرچه جنگ قیمتی در بدترین حالت خود در چین در جریان است، پیامدهای آن در سراسر جهان احساس خواهد شد. ارزان‌تر شدن خودروهای برقی می‌تواند نقطه امیدی باشد اما برای دولت‌هایی که از صادرات ظرفیت مازاد چین به بازارهایشان نگران‌اند، این مسئله تسلی چندانی نخواهد بود. تنش‌های تجاری بیشتر اجتناب‌ناپذیر است.