دو نیمه متفاوت بازار ارز در سال ۱۴۰۳/ افزایش قیمت دلار نیما، دلار آزاد را صعودی کرد؟

به گزارش اقتصادنیوز، بازار ارز و طلا در سال ۱۴۰۳ روند افزایشی به خود گرفت و عواملی چون «تورم بالا»، «تحریم‌ها» و «انتظارات افزایشی» باعث شد تا به مانند چند سال اخیر، شاهد افزایش قیمت دلار و طلا در پایان سال نسبت به ابتدای سال باشیم.

در همین راستا، دلار تهران هم در سال ۱۴۰۳ از قاعده سال‌های قبل مستثنی نبود و در پایان سال افزایش قیمت را نسبت به ابتدای سال تجربه کرد.

دو نیمه متفاوت در بازار ارز

با این حال، اکوایران به محاسبه تغییرات ماهانه دلار در سال ۱۴۰۳ پرداخته است که بر این اساس، روند افزایشی دلار در سال ۱۴۰۲ به سال ۱۴۰۳ هم رسید و دلار تهران در فروردین ۱۴۰۳ با افزایش تقاضا مواجه شد. اسکناس آمریکایی همزمان با ۱۳ فروردین با شتاب بیشتری بالا رفت.

نوسان هیجانی بازار ارز تا ۲۵ فروردین ادامه پیدا کرد و رکورد قیمتی در انتهای کانال ۶۰ هزار تومانی ثبت شد و پس از آن، بازار ارز با در پیش گرفتن روند اصلاحی فرسایشی، از هیجانات تخلیه شد و تا پایان مهر دیگر رکورد قیمتی فروردین را تجربه نکرده و قیمت‌ها رنج شدند.

همانطور که در نمودار تهیه شده توسط اکوایران مشخص است، نوسان قیمت‌ها در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ شروع شده و نوسانات افزایشی در نیمه دوم سال قدرت گرفته است. تحولات خاورمیانه، پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا، تورم بالای ۳۰ درصد، اعمال فشار حداکثری ترامپ بر ایران، برکناری وزیر اقتصاد و افزایش تنش‌ها در خاورمیانه در پایان سال از دلایلی بود که بازار ارز را در در نیمه دوم سال ملتهب کرد.

ردیابی یک اقدام در بازار ارز

با این حال، در نگاه اول افزایش ۶۴ درصدی دلار آزاد در سال جاری قابل توجه است، اما دلار رسمی در سال گذشته رشد بیشتری را نسبت به دلار آزاد ثبت کرد و بیش از ۶۹ درصد بالا رفت. سامانه نیما در سال قبل منحل و مقرر شد صادرکنندگان و واردکنندگان ارزهای مورد نیاز خود را از مرکز مبادله تهیه کنند.

در ابتدا صحبت از تک‌نرخی کردن ارز به میان آمد، قرار بود که قیمت‌ها در مرکز مبادله با تکیه بر مکانیسم عرضه و تقاضا انجام شود، ولی با برکناری وزیر اقتصاد صحبت از تثبیت قیمت دلار نیما به میان آمد. می‌توان نیمه دوم سال ۱۴۰۳ را نیمه ملتهب بازار ارز دانست، ولی کمترین افزایش قیمت دلار آزاد در نیمه دوم سال گذشته در دی‌ماه رخ داده است.

در حالی که در دی‌ماه غالبا بازار با افزایش تقاضای ارز به خاطر سال نوی میلادی و چینی مواجه می‌شود و غالبا نرخ دلار به خاطر افزایش تقاضای تسویه بیشتر رشد می‌کند.‌ علاوه بر این، در دی‌ماه سال گذشته فشار ترامپ بر صادرات نفت ایران شدت گرفت و اخبار در این زمینه مورد توجه بود. با این حال، قیمت دلار در دی ماه سال قبل نسبت به سایر ماه‌های نیمه دوم سال کمتر ملتهب بود که خلاف انتظار است.

اکوایران اخبار و قیمت‌ تمام اقلام ارز را در سال ۱۴۰۳ بررسی کرده است و آنچه از آنالیز داده‌ها به دست آمده آنست که همزمان با رشد کمتر دلار در دی‌ماه سال قبل، اختلاف دلار نیما و آزاد در دی‌ماه سال قبل به کمترین سطح از ابتدای سال رسیده است. اختلاف دلار نیما و آزاد در دی‌ماه سال ۱۴۰۳ به ۱۸.۴ درصد رسید که کمترین میزان فاصله دلار نیما و آزاد است؛ یعنی با کاهش فاصله قیمت دلار نیما و آزاد به طور همزمان التهاب در بازار ارز آزاد کمتر شده است.

داده‌ای که رابطه افزایش نرخ دلار نیما و دلار آزاد را نقض میکند، این است که کاهش اختلاف دلار نیما و آزاد که رانت را کم کرده و احتمالا منجر به افزایش عرضه می‌شود، به کنترل بازار ارز کمک کرده است.

طلا و دلار به طور همزمان در پایان سال رکورد زدند

از سوی دیگر، قیمت طلا در اردیبهشت سال قبل هم مانند دلار کاهش قابل توجهی را ثبت کرده است و علت کاهش قابل توجه طلا در اردیبهشت اصلاح درخور دلار است که به کاهش قیمت منجر شده است.

علت رشد بیشتر طلا نسبت به دلار تهران در سال قبل هم رشد قابل توجه طلای جهانی در سال قبل است، ولی در دو ماه پایانی سال افزایش قابل توجه ارزش طلا و دلار به طور همزمان، باعث رشد بیشتر قیمت طلا در پایان سال شد.

در اسفند ماه هم حباب طلای آب‌شده و نیم سکه، قیمت طلای جهانی، قیمت طلای آب شده و قیمت دلار تهران رکورد زد.