چگونه جوراب به عامل تورم پنهان در پوشاک تبدیل شد؟
در این میان، برخی کالاها به‌رغم ظاهر ساده‌شان، سهم قابل‌توجهی در سبد هزینه خانوار دارند اما اغلب نادیده گرفته می‌شوند. جوراب یکی از این کالاهاست—یک محصول کوچک، اما با مصرف بالا، قیمت در حال رشد، و نقشی پنهان در افزایش هزینه‌های خانوار.
جوراب؛ عضو کوچک اما پرمصرف سبد پوشاک خانوار
بر اساس داده‌های میدانی و گزارش‌های فروش، متوسط مصرف سالانه جوراب برای هر فرد بین ۶ تا ۱۰ جفت تخمین زده می‌شود. این عدد در خانواده‌های دارای فرزند، به‌خصوص کودکان و نوجوانان، بیشتر هم هست. با فرض متوسط قیمت ۶۰ هزار تومان برای هر جفت جوراب در بازار خرده‌فروشی، یک خانواده چهار نفره سالانه بین ۱.۵ تا ۲.۵ میلیون تومان فقط برای جوراب هزینه می‌کند.
در شرایطی که حداقل حقوق یک خانوار کارگری حدود ۱۲ میلیون تومان است، این عدد معادل ۲۰ درصد یک ماه حقوق خانوار خواهد بود؛ رقمی که نادیده گرفتن آن، از منظر اقتصادی قابل دفاع نیست.
بازار جوراب در ایران؛ آمارهایی که نمی‌دانستید !
طبق برآوردهای منتشرشده توسط اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک، بازار سالانه جوراب در ایران بیش از ۵۵۰ میلیون جفت را شامل می‌شود. این عدد به‌طور میانگین معادل مصرف ۶ تا ۸ جفت جوراب برای هر فرد در سال است که با توجه به جمعیت بالای ۸۵ میلیونی کشور، بازاری بالغ بر ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان را شکل می‌دهد.
بخش قابل توجهی از این بازار به تولیدات داخلی اختصاص دارد؛ به‌طوری که طبق آمار غیررسمی، بیش از ۸۰٪ جوراب‌های موجود در بازار ایران، تولید داخلی هستند. این نشان می‌دهد که صنعت جوراب در ایران، نه‌تنها نیاز داخلی را تا حد زیادی تأمین می‌کند، بلکه ظرفیت بالایی برای صادرات به کشورهای منطقه نیز دارد.
جالب است بدانید در یک مطالعه تطبیقی که در سال ۱۴۰۱ توسط مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شد، مصرف جوراب در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه ۲۰٪ بالاتر گزارش شده است. دلایلی مانند تغییرات اقلیمی، فرهنگ پوشش، و نرخ پایین‌تر خرید کفش در ایران، موجب شده جوراب کالایی پرمصرف و پراهمیت در سبد پوشاک خانوار باشد.
الگوی مصرف جوراب در میان گروه‌های مختلف جامعه
مصرف جوراب تنها به فصل یا جنسیت وابسته نیست، بلکه عواملی مانند سن، شغل و سبک زندگی نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در تعداد خرید سالانه ایفا می‌کنند. جدول زیر نگاهی دارد به میانگین مصرف سالانه جوراب در گروه‌های مختلف جمعیتی، که می‌تواند برای برنامه‌ریزی تولید، بازاریابی یا حتی خرید خانوادگی مورد توجه قرار گیرد.
| گروه جمعیتی | میانگین مصرف سالانه (جفت) | ویژگی رفتاری غالب |
| نوجوانان (۱۳ تا ۱۸ سال) | ۱۰ تا ۱۲ جفت | تحرک بالا، فعالیت ورزشی |
| جوانان (۱۹ تا ۳۰ سال) | ۸ تا ۱۰ جفت | توجه به مد، استفاده از مدل‌های مختلف |
| بزرگسالان شاغل | ۶ تا ۸ جفت | استفاده روزمره در محل کار |
| سالمندان | ۴ تا ۶ جفت | استفاده خانگی، حساسیت به کیفیت |
| ورزشکاران حرفه‌ای | ۱۵ تا ۲۰ جفت | نیاز تخصصی، مصرف بالا به‌خاطر تعویض مکرر |
تورم پنهان در بازار جوراب؛ گران‌فروشی بی‌صدا
در حالی‌که تورم رسمی پوشاک در سال ۱۴۰۳ حدود ۵۲٪ اعلام شده، بررسی میدانی بازار نشان می‌دهد که قیمت جوراب در برخی خرده‌فروشی‌ها تا ۸۰٪ رشد داشته است. اما این افزایش قیمت با کاهش دوام و کیفیت همراه بوده، به‌طوری‌که بسیاری از مصرف‌کنندگان مجبور به تعویض زودتر جوراب‌ها هستند؛ افزایش هزینه پنهان!
جدول ۱: مقایسه قیمت و دوام جوراب در سه مدل خرید
| مدل خرید | قیمت متوسط هر جفت | دوام تقریبی (ماه) | هزینه سالانه برای یک فرد |
| خرده‌فروشی برند خارجی | ۱۲۰,۰۰۰ تومان | ۲ تا ۳ ماه | ۷۲۰,۰۰۰ تومان |
| فروشگاه‌های سطح شهر | ۵۰,۰۰۰ تومان | ۱٫۵ تا ۲ ماه | ۴۰۰,۰۰۰ تومان |
| خرید مستقیم از تولیدکننده | ۳۰,۰۰۰ تومان | ۱٫۵ تا ۲ ماه | ۲۴۰,۰۰۰ تومان |
همانطور که در جدول بالا می‌بینیم، خرید مستقیم از تولیدکننده هزینه را تا ۶۰٪ کاهش می‌دهد.
هزینه تراش‌های بی‌صدا: جوراب و اقتصاد خانواده
جوراب، مانند برخی اقلام دیگر نظیر مسواک، باتری قلمی یا دستمال کاغذی، جزو کالاهایی‌ست که اغلب دیده نمی‌شوند، اما در طول سال بارها خریداری می‌شوند. این نوع کالاها، اگرچه در لحظه هزینه‌ای اندک دارند، اما به دلیل مصرف بالا، مجموع‌شان قابل‌توجه می‌شود.
جدول ۲: هزینه سالانه خرید جوراب برای اعضای خانواده در مدل‌های مختلف خرید
| تعداد اعضای خانواده | برند های خارجی (تومان) | فروشگاه‌های سطح شهر (تومان) | خرید مستقیم از تولیدکننده (تومان) |
| ۲ نفر | ۱,۴۴۰,۰۰۰ | ۸۰۰,۰۰۰ | ۴۸۰,۰۰۰ |
| ۳ نفر | ۲,۱۶۰,۰۰۰ | ۱,۲۰۰,۰۰۰ | ۷۲۰,۰۰۰ |
| ۴ نفر | ۲,۸۸۰,۰۰۰ | ۱,۶۰۰,۰۰۰ | ۹۶۰,۰۰۰ |
این تفاوت چشمگیر در هزینه‌های سالانه، برای بسیاری از خانواده‌ها می‌تواند صرفه‌جویی بزرگی ایجاد کند و بخشی از منابع مالی آن‌ها را آزاد سازد.
راهکار اقتصادی: خرید مستقیم از تولیدکننده
در پاسخ به این وضعیت، یکی از روش‌های مقرون‌به‌صرفه، خرید جوراب به صورت مستقیم از تولید کننده داخلی است. به‌جای پرداخت هزینه‌های برند، اجاره فروشگاه، تبلیغات و واسطه‌ها، مصرف‌کننده می‌تواند جوراب با کیفیت را با قیمت کارخانه تهیه کند.
به عنوان نمونه، فروشگاه اینترنتی کارال به‌عنوان یک برند تخصصی در زمینه تولید جوراب، محصولات متنوعی برای خانم‌ها، آقایان و کودکان ارائه می‌دهد که با حذف واسطه‌ها، با قیمت منطقی و کیفیت بالا به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
نگاه ریزبینانه؛ مسیر هوشمندانه در اقتصاد پرهزینه امروز
جوراب، با وجود ظاهر ساده‌اش، به دلیل مصرف بالا، افزایش تدریجی قیمت و نقش کلیدی‌اش در سبد پوشاک، به یکی از عوامل پنهان تورم در این حوزه تبدیل شده است. این کالای پرتقاضا، بی‌سروصدا فشار اقتصادی وارد می‌کند و نشان می‌دهد چگونه جزئی‌ترین اقلام هم می‌توانند نقش مهمی در ساختار تورم داشته باشند.
واقعاً همینطوره. این مقاله نشون میده چطور یه چیز به ظاهر کوچیک مثل جوراب میتونه چه بار مالی سنگینی رو دوش خانوار بذاره. دیگه وقتشه به همه خرج‌هامون با دقت بیشتری نگاه کنیم.
کاملاً موافقم. نکته جالب اینجاست که ما معمولاً خریدهای بزرگ رو زیر ذره‌بین می‌بریم، ولی همین هزینه‌های کوچیک و به ظاهر بی‌اهمیت وقتی جمع می‌شن، رقم قابل توجهی می‌شن. مدیریت همین جزئیات میتونه کمک بزرگی به اقتصاد خانواده بکنه.